Częste pytania w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę w Niemczech

Opublikowany przez

Forma wypowiedzenia

Otrzymałem wypowiedzenie przez WhatsApp. Czy jest skuteczne?

Wypowiedzenie umowy o pracę wymaga dochowania formy pisemnej, tzn. kartki papieru z oświadczeniem pracodawcy oraz oryginalnym podpisem. Wypowiedzenie w innej formie, przykładowo ustnie, telefonicznie, przez e-mail czy WhatsApp jest nieskuteczne. Uwaga: Także nieskuteczne wypowiedzenie trzeba zaskarżyć do sądu pracy, bo w innym przypadku stanie się prawomocne.

Pracodawca wrzucił mi list z wypowiedzeniem do skrzynki pocztowej. Czy muszę jakoś zareagować?

Wypowiedzenie wymaga skutecznego doręczenia. Prawo niemieckie dopuszcza doręczenie przez wrzucenie do skrzynki pocztowej. Jeżeli ta okoliczność będzie w procesie sporna, pracodawca może powołać doręczyciela na świadka. Trzeba zaskarżyć takie wypowiedzenie w terminie trzech tygodni licząc od daty wrzucenia do skrzynki, w innym przypadku stanie się prawomocne.

Pracodawca chciał mi wręczyć kartkę z wypowiedzenie do ręki. Odmówiłem. Co teraz?

W przypadku świadomej odmowy przyjęcia uważa się, że doszło do fikcyjnego doręczenia. Termin trzech tygodni na zaskarżenie rozpoczyna bieg od daty odmowy przyjęcia. Odmowa przyjęcia dokumentu nic nie daje, utrudnia jedynie obronę przed wypowiedzeniem (bo nie znamy jego dokładnej treści).

Okres wypowiedzenia

Jestem od pięciu lat zatrudniona w niemieckiej firmie. Jakiego okresu wypowiedzenia musi dochować pracodawca?

Minimalne okresy wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę reguluje § 622 niemieckiego kodeksu cywilnego (BGB). Przez pierwsze 2 lata stosunku pracy okres wypowiedzenia wynosi 4 tygodnie do 15 względnie ostatniego dnia miesiąca. Potem te okresy się stopniowo wydłużają. Okres wypowiedzenia umowy po 5 latach zatrudnienia wynosi 2 miesiące do końca miesiąca kalendarzowego. Jeżeli otrzyma Pani wypowiedzenie przykładowo 10 maja, umowa wygasa z końcem lipca.

Chcę jako pracownik rozwiązać umowę o pracę. Pracuję w tej firmie od 5 lat. Jaki jest okres wypowiedzenia?

Pracownika obowiązuje zasadniczo zawsze krótki 4-tygodniowy okres wypowiedzenia, bez względu na staż pracy. Umowa o prace może jednak zawierać zapis zrównujący okresy wypowiedzenia pracodawcy i pracownika. Jeżeli umowa zawiera taki zapis, pracownik z 5-letnim stażem pracy musi również dochować 2-miesięcznego okresu wypowiedzenia.

Czy obowiązują jakieś szczególne przepisy dla pracowników tymczasowych?

Jeżeli umowa o pracę podlega po układ zbiorowy dla pracy tymczasowej, przykładowo iGZ/DGB, okresy wypowiedzenia na początku stosunku pracy mogą być krótsze. Pierwsze sześć miesięcy stosunku pracy uważa się za okres próbny. Przez pierwsze cztery tygodnie okresu próbnego umowa o pracę może zostać rozwiązana z dochowaniem 2-dniowego okresu wypowiedzenia. Od piątego tygodnia do upływu drugiego miesiąca okres wypowiedzenia wynosi 1 tydzień, od trzeciego miesiąca do szóstego miesiąca stosunku pracy 2 tygodnie. Od siódmego miesiąca stosunku pracy obowiązują ustawowe okresy wypowiedzenia.

Wypowiedzenie bez dochowania okresu wypowiedzenia

Nie stawiłam się w pracy bez uzasadnienia. Czy pracodawca może wypowiedzieć umowę z natychmiastowym skutkiem bez dochowania okresu wypowiedzenia?

Każda umowa może zostać rozwiązana z ważnej przyczyny bez dochowania okresu wypowiedzenia. Ważna przyczyna to taka, która – biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności konkretnego przypadku oraz po rozważeniu interesów obu stron – sprawia, że nie można wymagać od wypowiadającej strony kontynuowania stosunku umownego aż do uzgodnionego zakończenia lub do upływu okresu wypowiedzenia. Jednorazowe niestawienie się w pracy zasadniczo nie wystarczy, pracodawca powinien w pierwszej kolejności upomnieć pracownika (Abmahnung), dopiero przy powtórnym niestawienie się, będzie mógł rozwiązać umowę bez dochowania okresu.

W jakich sytuacjach pracodawca może natychmiast wypowiedzieć umowę bez konieczności wcześniejszego upomnienia?

Jest to możliwe jedynie w przypadku najcięższych naruszeń obowiązków pracowniczych, przykładowo

  • pracownik obsługujący niebezpieczne maszyny jest pod wpływem alkoholu
  • pracownik dopuszcza się kradzieży lub rękoczynów wobec pracodawcy.

Szczególne okoliczności wypowiedzenia

Czy choroba chroni przed wypowiedzeniem?

Nie. Można wypowiedzieć umowę o pracę pracownikowi na zwolnieniu lekarskim.

Czy ciąża chroni przez wypowiedzeniem?

Tak. Nie wolno wypowiedzieć umowę o prace ciężarnej. Trzeba jednak zaskarżyć takie wypowiedzenie do sądu pracy, w innym przypadku stanie się prawomocne.

Zakres obowiązywania ustawy o ochronie zatrudnienia (Kündigungsschutzgesetz)

Czy pracodawca musie mieć jakąś przyczynę, aby rozwiązać moją umowę (z dochowaniem okresu wypowiedzenia)?

Jeżeli pracownik jest zatrudniony od 6 miesięcy i pracodawca zatrudnia stale więcej niż 10 pracowników, dany stosunek pracy jest chroniony przepisami Kündigungsschutzgesetz. Wypowiedzenie umowy wymaga uzasadnienia. Mogą to być przyczyny leżące

  • w osobie pracownika (personenbedingte Kündigung)
  • w jego zachowaniu (verhaltensbedingt Kündigung)
  • związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa (betriebsbedingte Kündigung).

Jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej albo pracodawca zatrudnia 10 lub mniej pracowników, wypowiedzenie umowy z dochowaniem okresu wypowiedzenia nie wymaga żadnego uzasadnienia.

Czy długotrwała choroba może uzasadniać wypowiedzenie umowy?

Długotrwała choroba może stanowić przyczynę rozwiązania umową leżącą w osobie pracownika (personenbedingte Kündigung). Miarodajna będzie prognoza na przyszłość. Czy pracownik w rozsądnym okresie wróci znowu do zdrowia i będzie w stanie ponownie świadczyć pracę? Jeżeli rodzaj schorzenia wyklucza powrót do pracy, pracodawca może zawsze wypowiedzieć umowę.

Pracodawca ma mniej zleceń i redukuje etaty. Czy może mnie zwolnić?

Redukcja etatów w odpowiedzi na pogorszenie sytuacji firmy to typowy przypadek wypowiedzenia związanego z prowadzeniem przedsiębiorstwa (betriebsbedingte Kündigung). Pracodawca ma taką możliwość, musi jednak dokonać wyboru socjalnego, tzn. w pierwszej kolejności zwolnić pracowników najmniej wartych ochrony. Okoliczności, które należy uwzględnić przy wyborze pracowników podlegających redukcji etatów, to staż pracy, wiek pracownika, ilość osób na utrzymaniu oraz ewentualne upośledzenie.

Odprawa

Czy pracodawca musi zapłacić mi odprawę?

Ustawowo nie przysługuje żadna odprawa. Obowiązek zapłaty odprawy może wyjątkowo wynikać z umowy o prace, regulaminu pracy albo układu zbiorowego. W ramach procesu sądowego strony jednak często zawierają ugodę, w ramach której pracownik rezygnuje z zatrudnia w zamian za odprawę.

Ile może wynosić taka odprawa w ramach ugody?

Standardowo stawka to połowa miesięcznego wynagrodzenia brutto za każdy rok stażu pracy.

Ochrona prawna przed wypowiedzeniem umowy

Ile mam czasu na zaskarżenie wypowiedzenia umowy o pracę?

W przypadku wypowiedzenia na piśmie termin wynosi 3 tygodnie licząc o daty otrzymania pisma. W przypadku wypowiedzenia w innej formie przykładowo ustnie, telefonicznie, przez e-mail czy WhatsApp, termin wynosi 6 tygodni. W przypadku niedochowania tych terminów wypowiedzenia staję się prawomocne, nawet jeżeli było niezgodne z prawem.

Otrzymałem wypowiedzenie 10.06.2025. Kiedy pozew musi wpłynąć do sądu?

10.06.2025 to wtorek, pozew musi wpłynąć do sądu najpóźniej do godziny 24:00 w dniu 01.07.2025, tj. we wtorek trzy tygodnie później. Uwaga: Nadanie listu nie wystarczy. Pozew musi w ten dzień znaleźć się faktycznie w skrzynce pocztowej sądu.

Do jakiego sądu kierować pozew?

Właściwy jest sąd pracy (Arbeitsgericht) w miejscu, w którym pracownik stale świadczył pracę, względnie w którym pracodawca ma swoją siedzibę lub oddział. Miejsce zamieszkania pracownika nie ma znaczenia.

Koszty zastępstwa adwokackiego

Ile kosztuje adwokat w sprawie o unieważnienie wypowiedzenia umowy o pracę?

Opłaty adwokackie są uzależnione od wartości sporu i nie mogą być niższe niż stawki przewidziane w ustawie o wynagrodzeniu adwokatów (Rechtsanwaltsvergütungsgesetz). Wartość sporu takiego wniosku do sądu to 3 średnie miesięczne wynagrodzenia brutto pracownika.

Przykładowe koszty zastępstwa przy średnim miesięcznym wynagrodzeniu 2.500 EUR w oparciu o stawki minimalne:

Streitwert: 7.500,00 EUR
1,3- Verfahrensgebühr gem. Nr. 3100 VV RVG692,90 €
1,2-Termingebühr gem. Nr. 3104 VV RVG639,60 €
Post- und Telekommunikationspauschale gem. Nr. 7002 VV RVG20,00 €
Zwischensumme1 352,50 €
19% Mehrwertsteuer256,98 €
zu bezahlen1 609,48 €

Czy przysługuje zwrot kosztów w przypadku wygranej?

Przed sądem pracy w pierwszej instancji nie przysługuje zwrot kosztów. Każda ze stron zawsze ponosi swoje własne koszty, nie ma znaczenia, kto wygrywa a kto przegrywa. Szczególnie w postępowaniach z zakresu prawa pracy warto być dlatego ubezpieczonym od kosztów ochrony prawnej (Rechtsschutzversicherung).

Kindergeld bei unbeschränkter Steuerpflicht nach § 1 Abs. 3 EStG aufgrund Einnahmen aus nichtselbständiger Arbeit – Zeitpunkt des Zuflusses der Einnahmen unerheblich

Opublikowany przez

Das Bundesfinanzgericht hat mit Urteil vom 14.03.2018, III R 5/17, entschieden, dass bei einer gewerblichen Tätigkeit des nach § 1 Abs. 3 EStG veranlagten Kindergeldberechtigten der Zeitpunkt der tatbestandlichen Verwirklichung des Besteuerungssachverhalts durch die ausgeübte inländische steuerliche Tätigkeit entscheidend ist. Auf den Zeitpunkt des Zuflusses der Einnahmen kommt es hingegen nicht an. Im Klartext: Dem Gewerbetreibenden, der in Deutschland nach § 1 Abs. 3 EStG unbeschränkt steuerpflichtig ist, steht Kindergeld auch für die Monate zu, in denen ihm keine Einnahmen zugeflossen sind. Allein ausschlaggebend ist, dass er in diesen Monaten seine gewerbliche Tätigkeit in Deutschland ausgeübt hat.

Das Bundesfinanzgericht hat die Frage ausdrücklich offengelassen, ob diese Grundsätze auch auf die Einnahmen aus nichtselbständiger Arbeit anzuwenden sind (Rn. 15 des Urteils).

Czytaj dalej →

Abmahnung (upomnienie) przez IDO, Verbraucherschutzverein, Deutsche Umwelthilfe i innych

Opublikowany przez

Zasady funkcjonowania systemu ochrony uczciwej konkurencji w Niemczech

Niemiecki system ochrony konkurencji (Wettbewerbsrecht) daje wszystkim uczestnikom rynku skuteczne narzędzia prawne umożliwiające im zmuszenie konkurentów do zaniechania działań naruszających zasady uczciwej konkurencji. Istnieją wprawdzie również organy państwowe mające za zadanie chronić rynek przed nieuczciwą konkurencją, ale główną rolę odgrywają w tym zakresie zgodnie z wolą ustawodawcy sami uczestnicy rynku. Rynek ma samodzielnie bez konieczności państwowej ingerencji oczyszczać się z podmiotów grających nie fair.

Upomnienie (Abmahnung)

Podstawowym narzędziem przedsiębiorców, którzy uważają, że ich konkurenci naruszają w tym zakresie prawo, jest tzw. Abmahnung. Abmahnung to powiadomienie konkurenta o naruszeniu przez niego przepisów regulujących zasady uczciwej konkurencji wraz z wezwaniem do zaniechania dalszych naruszeń oraz poddania się karze umownej na wypadek, gdyby do tych naruszeń jednak doszło.

Oświadczenie o zaniechaniu (Unterlassungserklärung)

Adresat upomnienia ma w określonym terminie dostosować się do wymogów prawnych oraz zobowiązać do zaniechania przyszłych naruszeń (Unterlassungserklärung). Istotnym elementem oświadczenia jest poddanie się karze umownej (Vertragsstrafe). Oświadczenie bez kary umownej jest przez orzecznictwo uważane za niewystarczające. Tylko groźba dotkliwej sankcji daje bowiem gwarancję, że naruszyciel faktycznie w przyszłości będzie przestrzegał przepisów.

Czytaj dalej →

Erbschaft in Polen

Opublikowany przez

Erbausschlagung

Erfährt ein Erbe mit Wohnsitz in Deutschland, dass ihm eine Erbschaft in Polen zugefallen ist, hat er sechs Monate Zeit, um die Erbschaft auszuschlagen. Die Ausschlagungserklärung kann vor einem polnischen Gericht oder einem polnischen Notar abgegeben werden. Des Weiteren kann die Abgabe der Erklärung auch vor einem polnischen Konsularbeamten beglaubigt werden. Im letzteren Fall muss der Erblasser allerdings selbst dafür sorgen, dass die Erklärung rechtzeitig dem zuständigen Gericht zugeht. Polnische Konsulate befinden sich in Hamburg, Köln und München. Auch die polnische Botschaft in Berlin kann um die Ausstellung der betreffenden Beglaubigung ersucht werden.

Erbscheinverfahren

Insbesondere wenn die Erbschaft Immobilien umfasst, werden die Erben nicht um die Durchführung eines Erbscheinverfahrens herumkommen. Zuständig ist regelmäßig das Rayongericht (sąd rejonowy), in dessen Bezirk der Erblasser zuletzt gewohnt hat. In vielen Fällen kann der Erbschein aber auch in einem vereinfachten Verfahren vor einem polnischen Notar durchgeführt werden. Voraussetzung ist, dass alle Personen, die als Erben infrage kommen, an der notariellen Handlung teilnehmen.

Czytaj dalej →

Wypowiedzenie umowy o pracę

Opublikowany przez

Wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony
Umowa o pracę zawarta na czas określony, tj. wyznaczony przez podanie konkretnej daty „od … do …” lub wykonanie konkretnej pracy, ulega automatycznemu rozwiązaniu z upływem czasu lub osiągnięciem wyznaczonego celu. Prawo niemieckie zasadniczo nie przewiduje możliwości rozwiązania takiej umowy we wcześniejszym terminie. Wyjątkowo również umowa zawarta na czas określony może zostać rozwiązania przed upływem uzgodnionego terminu, jeżeli strony zastrzegły sobie to prawo w umowie lub jedna ze stron wypowiada umowę z ważnej przyczyny.

Wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony regulują w pierwszej linii przepisy niemieckiego Kodeksu Cywilnego (BGB). Zgodnie z § 622 ust. 1 BGB stosunek pracy może zostać rozwiązany z 4-tygodniowym okresem wypowiedzenia do 15 dnia miesiąca lub do końca miesiąca. Okres wypowiedzenia przez pracodawcę przedłuża się w przypadku dłuższego stażu pracy pracownika od jednego miesiąca w przypadku co najmniej 2-letniego stażu pracy do nawet siedmiu miesięcy w przypadku 20-letniego stażu pracy (§ 622 ust. 2 BGB). Jeżeli strony uzgodniły okres próbny, okres wypowiedzenia w trakcie trwanie tego okresu próbnego wynosi 2 tygodnie (§ 622 ust. 3 BGB).

Czytaj dalej →

Schmerzensgeldtabelle Polen

Opublikowany przez

Anwendung polnischen Rechts
Kommt es zu einem Verkehrsunfall in Polen, findet gemäß Art. 1 Abs. 4 der Verordnung (EG) Nr. 864/2007 polnisches Schadensersatzrecht Anwendung. Dies gilt auch dann, wenn der der Geschädigten in einem anderen Land, zum Beispiel in Deutschland, lebt.

Schmerzensgeld nach polnischem Recht
Neben Schadensersatz kann der Geschädigte die Zahlung eines Geldbetrags als Ausgleich für die erlittenen körperlichen und psychischen Beeinträchtigungen verlangen (Art. 445 polnisches Zivilgesetzbuch [Kodeks Cywilny]), also Schmerzensgeld. Nach der Rechtsprechung sind „bei der Beurteilung der Höhe des Schmerzensgeldes im Fall der Verletzung von Leib oder Gesundheit objektive Kriterien in Gestalt der Dauer und der Intensität der körperlichen und psychischen Leiden, der Unumkehrbarkeit der Unfallfolgen (Behinderung, Entstellung), der Art der ausgeübten Tätigkeit, der Zukunftschancen, des Alters des Geschädigten, aber auch subjektive Kriterien, wie das Gefühl der gesellschaftlichen Nutzlosigkeit, der Unbeholfenheit im Alltag u. ä., zu berücksichtigen“ (Urteil des Obersten Gerichtshofs vom 14.01.2011, Az.: I PK 145/10). 
Zu beachten ist daneben der Lebensstandard des Geschädigten, insbesondere auch der Lebensstandard in dem Land, in dem der Geschädigte lebt. Wörtlich heißt es dazu im Urteil des Obersten Gerichtshofs vom 29.05.2008, Az. II CSK 78/08: „Die Höhe des Schmerzensgeldes muss die aktuelle Lage und den Lebensstandard der Gesellschaft, des Landes, in dem der Geschädigte lebt, berücksichtigen.“

Czytaj dalej →

Erbenermittlung in Polen

Opublikowany przez

Die Ermittlung der Erben von in Deutschland verstorbenen Erblassern erfordert manchmal die Durchsicht und Beschaffung von Unterlagen, die nur in polnischen Archiven verfügbar sind. In Niederschlesien wird die Suche regelmäßig die folgenden Archive umfassen müssen:

Im Staatsarchiv Breslau findet wir unter anderem

  • Adressbücher (hilfreich bei der Ermittlung des zuständigen Standesamts in größeren Städten)
  • Standesamtsunterlagen (Geburts-, Ehe- und Sterbeurkunden für den Zeitraum 1874 – 1913)
  • Kirchenbücher (auch evangelische, im Archiv des Erzbistums nicht verfügbare)
  • Gerichtsakten
  • sonstige Behördenakten.
Czytaj dalej →

Działalność agencji pracy tymczasowej w Niemczech

Opublikowany przez

Podstawy prawne
Przepisy regulujące zasady pracy tymczasowej w Niemczech znajdziemy przede wszystkim w Ustawie o użyczaniu pracowników (Arbeitnehmerüberlassungsgesetz, w skrócie ArbÜG). Działalność tego rodzaju wymaga zezwolenia (§ 1 ArbÜG). Użyczanie pracowników jest zasadniczo dopuszczalne w każdej branży z wyjątkiem branży budowlanej (§ 1b ArbÜG).

Przez okres pierwszych trzech lat prowadzenia działalności zezwolenie jest wydawane na okres jednego roku i wymaga każdorazowo przedłużenia o kolejny rok. Jeżeli pracodawca wywiązał się przez ten okres ze wszystkich swych ustawowych obowiązków, może starać się po upływie trzech lat o uzyskanie zezwolenia bez ograniczeń czasowych (§ 2 ArbÜG). Na uzyskanie zezwolenia mogą liczyć przedsiębiorcy wykazujący się wymaganą rzetelnością (§ 3 ust. 1 ArbÜG). Rzetelny przedsiębiorca to w szczególności taki, który nie był karany w okresie ostatnich pięciu lat, nie zalega z odprowadzaniem składek do kas ubezpieczeń społecznych i podatków, nie utraciły w okresie ostatnich pięciu lat zezwolenia na prowadzenie agencji pracy tymczasowej, któremu nie zostało zakazane prowadzenie działalności gospodarczej, który posiada wystarczające środki finansowe i wobec którego nie zostało wszczęte w okresie ostatnich pięciu lat postępowanie upadłościowe.

Czytaj dalej →

Verkehrsunfall in Polen

Opublikowany przez

Anwendbares Recht und Gerichtsstand
Kommt es zu einem Verkehrsunfall in Polen, findet polnisches Schadensersatzrecht Anwendung (Art. 1 Abs. 4 der Verordnung (EG) Nr. 864/2007). Dies gilt auch dann, wenn einer der Unfallbeteiligten seinen Wohnsitz in einem anderen Land, zum Beispiel in Deutschland hat. Der Wohnsitz der Unfallbeteiligten hat mithin keinen Einfluss auf das anzuwendende Recht, ausschlaggebend ist immer der Unfallort.

Der Geschädigte mit Wohnsitz in Deutschland hat allerdings die Möglichkeit, die Haftpflichtversicherung des Unfallverursachers vor dem für seinen Wohnort in Deutschland zuständigen Gericht zu verklagen (Art. 11 Abs. 1 Buchst. b der Verordnung (EG) Nr. 1215/2012). Ein deutscher Richter muss dann – gegebenenfalls unter Hinzuziehung eines Sachverständigen – eine Entscheidung nach polnischem materiellen Recht treffen.

Czytaj dalej →